Factchecker: 'De Belg is steeds minder resistent tegen bacteriën'

‘Belg is steeds minder resistent tegen bacteriën’

Jan Jagers Uit Knack van 16/08/17

Ondernemer Kurt Van Tendeloo (Hygieia), Gazet van Antwerpen

De afgelopen weken hadden opvallend veel jongeren op bivak te kampen met maag- en darmproblemen. ‘In deze periode woekeren bacteriën meer dan anders’, zei Kurt Van Tendeloo daarover in Gazet van Antwerpen. Zijn bedrijf Hygieia geeft advies over voedselveiligheid en allergenenbeheer, en gaf dat ook al aan jeugdverenigingen specifiek voor op kamp, lazen we in de krant. ‘De dioxinecrisis heeft van België een land met extreme aandacht voor voedselveiligheid gemaakt’, zei Van Tendeloo. ‘Positief, maar hierdoor is de Belg minder resistent geworden omdat we zo weinig met bacteriën in aanraking komen. Vroeger werden kinderen ook ziek op kamp, maar niet met twintig tegelijk.’

Dat ons overmatig antibioticagebruik bacteriën doet muteren waardoor die geneesmiddelen almaar minder goed werken, is een gekend probleem. Wat Van Tendeloo zegt, gaat evenwel niet over antibioticaresistentie, maar over ons immuunsysteem. Is de ‘Belg steeds minder resistent tegen bacteriën’, zoals Gazet van Antwerpen kopte? Waarop steunt die uitspraak?

‘Niet op wetenschap’, zegt aan de telefoon Van Tendeloo, die kok is van opleiding. ‘Maar ik sta al meer dan twintig jaar in het vak, in grootkeukens, en zetel met actuele kennis van zaken in commissies die de voedselveiligheid daar bewaken. Voedselveiligheid is van levensbelang, in het bijzonder bij kwetsbare groepen zoals kinderen of senioren. Maar de appel die vroeger thuis op de grond viel, werd afgewassen en toch opgegeten. Vandaag niet meer. En dat breekt ons zuur op.’

Leert dat ook de wetenschap? We komen inderdaad minder in aanraking met bacteriën en allergenen, allerhande stoffen en microben die ons afweersysteem prikkelen, zegt viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven). ‘Het aantal keizersneden is gestegen, moeders geven meer flessenvoeding dan vroeger, en we groeien meer op in stadsomgevingen dan op de boerderij’, zegt hij. ‘Het aantal allergieën is de afgelopen twintig jaar verdubbeld. Dat verklaren een aantal wetenschappers – er is discussie – met de zogeheten hygiënehypothese, die zegt dat contact met allergenen in onze jeugd cruciaal is, om later allergieën te voorkomen.’ Maar een maagdarminfectie is geen allergie, beklemtoont Van Ranst. ‘Vandaag halen die opgebroken jeugdkampen de media, maar niets wijst erop dat er meer incidenten zouden zijn dan vroeger. Die jongeren zijn hoogstwaarschijnlijk geteisterd door een norovirus. Een derde van alle mensen is daartegen genetisch resistent, twee derde wordt er ziek van. Dat is de grootte van zo’n epidemie als je die z’n gang laat gaan. Honderd jaar geleden was dat zo. En dat is vandaag niet anders.’

We zijn meer gevaccineerd tegen aandoeningen waaraan kinderen vroeger stierven – denk aan polio, mazelen, rode hond – en in die zin net weerbaarder, voert Van Ranst nog aan.

Maar ook als we die kinderziektes buiten beschouwing laten, is er meer tegen dan voor Van Tendeloo’s claim. ‘Het aantal bacteriële doden stijgt niet’, zegt immunoloog Adrian Liston (KU Leuven). ‘Wel is er een verschuiving bezig. Het klopt dat ons afweersysteem het moeilijk heeft met uitdagingen die het niet vaak tegenkomt. Aangezien we almaar meer in steden wonen en minder op het platteland, worden we gemiddeld minder goed in het neerslaan van rurale infecties – tegen grondbacteriën zoals Legionella, bijvoorbeeld – en beter in het afweren van infecties die mensen op elkaar overdragen. Maar in slotsom zijn we sterker dan ooit tevoren.’

Conclusie:

Omdat we volgens wetenschappers geen systematisch probleem hebben met neerslaan van bacteriën, beoordeelt Knack de stelling als grotendeels onwaar.